Wanneer je gaat neuzen in wat boekjes1) over de geschiedenis van de De Bilt blijkt dat de eerste sporen dateren uit plm 1100. Het gebied is eeuwenlang erg nat geweest (namen als Looijdijk en Waterweg zijn geen toeval), een moerassig gebied waar men lang over gedaan heeft het te ontginnen. De oudste gegevens verwijzen naar het klooster Oostbroek en het bijbehorende Vrouwenklooster. De naam Oostbroek kan als volgt verklaard worden: het woord ‘broek’ betekent laag gelegen, drassig grasland en ‘Oost’ geeft aan dat alles vanuit Utrecht gezien werd, dus in feite het stuk moeras ten oosten van Utrecht. De huidige Looijdijk lag eeuwenlang in het landgoed Oostbroek dat grensde, met als grens de Waterweg (oorspronkelijk de ‘Buyrsteeg’), aan het landgoed ‘Overdevecht’.
Over de herkomst van de naam ‘De Bilt’ zijn de geleerden het niet eens. Het is niet waarschijnlijk dat het verwant is met het woord ‘belt’ dat zandheuvel(tje) betekent. Waarschijnlijker is dat het oud-latijnse balteus of balteum de oorsprong is dat gordel betekent. Je zou dan de verklaring moeten vinden in een zandgordel waartegen de drassige grond eindigde. Er heeft in de middeleeuwen een ‘doorgaande’ zandweg bestaan van Doorn via Zeist naar Utrecht, de zg. ‘Hoogeweg’ die zo’n beetje door de achtertuin van de even nummers van de Looijdijk heeft gelopen. Dat zou verband kunnen houden met het feit dat 'looij' eigenlijk 'laag' betekent zoals sommigen beweren.
kaart Looydijk
Tot in 1722 is een deel van die oude weg nog in gebruik als landweg tussen de Soestdijkseweg en de Hessenweg. Daarna gebeurt er van alles waardoor oude sporen niet meer te traceren zijn, zie het boekje van Meijer. De Looijdijk kende vele schrijfwijzen: in 1446: Loedijck, Looidijk; in 1494: Lodijck, Lodick. De betekenis wordt uit oude documenten niet duidelijk. Gewin2) schrijft in 1917: "De Looydijk wordt in de middeleeuwen reeds vermeld. Volgens heugenis van zeer oude ingezetenen was de weg even onbegaanbaar als de andere wegen, en er stonden geen huizen. Ruim een halve eeuw geleden hebben Petrus Kramer en Johannes van Wichen aldaar een rij arbeiderswoningen gebouwd en naar de voornamen der bouwers heet dat complex Petrus en Johanneshofje."
1) J.W.H.Meijer: Kleine Historie van De Bilt, uitgeverij Reinders, Bunnik 1995
2) DE BILT, een Utrechtsch dorp in vroeger eeuw, door Everard E. Gewin (eerste druk 1917)
